Тавантолгойн асуудал толгой эргүүлсээр...

Хувьцаа эзэмшигчдийн орон

2011 оны гуравдугаар сарын 31. Энэ өдрөөс өмнө мэндэлсэн Монгол Улсын иргэн бүр Тавантолгойн нэгээхэн хэсгийг үнэ төлбөргүйгээр эзэмших эрхтэй боллоо. “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийг байгуулан 15 тэрбум ширхэг хувьцаа гаргасны 10 хувийг ард түмэнд тараах түүхэн шийдвэрийг Засгийн газар гаргасан нь энэ.

Монголчууд бид хоёр сая 796 мянгуулаа. Монгол хүн бүр нэрийн данстай, дансандаа 536 ширхэг “Эрдэнэс Тавантолгой”-н хувьцаатай болох нь. Төр засаг одоогоор хувьцааны тоог хэлсэн ч түүний нэрлэсэн үнийг зарлаагүй байна. Бас дээр нь “Эрдэнэс МГЛ” компанийн давуу эрхийн хувьцаа гаргаж, хүн бүрт нэг ширхэгийн бэлэглэх тухай Засгийн газар хэлэлцэж, дэмжээд байгаа билээ. Цаашдаа иймэрхүү сюрприз олон гарч мэдэхийг хэн байг гэх вэ, сонгуулийн өмнөх жил шүү дээ! Ингэхэд иргэн бүр нь “хувьцаа эзэмшигч” болсон Монголоос өөр орон байдаг болов уу?

“Цус сорогчдод зай байхгүй”

Нийгмийн эмзэг бүлгийнхэн хүртэл авсан мөнгөө эргүүлж төлөх чадвартай бөгөөд ядуурлыг бууруулах шилдэг арга нь барьцаагүй зээл өгөх явдал гэдгийг Бангладешийн банкир, профессор Мохаммад Юнус өөрийн үүсгэн байгуулсан “Grameen Bank”-аар баталсан билээ. Энэхүү ололтоороо тэрбээр 2006 онд Нобелийн шагнал хүртсэн тухай “Mongolian Economy” сэтгүүл анхны дугаартаа дурдаж байсан. Гэтэл Бангладешийн эрх баригчид Мохаммад Юнусыг өөрийнх нь “эх барьж” авсан банкнаас халсан явдал нэлээд шуугиан дэгдээв. Энэ тухай http://lenta.ru/ цахим хуудсанд тун сонирхолтой нийтлэл гарсныг хөрвүүлэн хүргэж байна. 

Өнгөрснийг ирээдүйтэй холбох гүүр

Андрей Зотов (“ADJ Consulting” компанийн удирдагч)

Бид байнга шинэчлэгдэж байдаг зах зээлд ажиллаж байна. Бизнесийн орчин асар хурдтай өөрчлөгдөж, шинэ хууль, шинэ ойлголтууд гарч ирсээр. Ийм нөхцөлд ажил хэргээ нэг жилээр ч урьдчилан төлөвлөнө гэдэг хэцүү. Гэхдээ...

“Өглөгч аав”, өвчинд нэрвэгдсэн ард түмэн...

Дорж их өглөгч эр л дээ. Цалингаа авангуутаа хэдэн хүүхдэдээ бэлэн мөнгө тараадаг, эхнэртээ бэлэг сэлт аваад дуусгадаг зуршилтай нэгэн. Ингэснээрээ эхнэр хүүхдүүдээ ихэд хайрлаж байгаа хэмээн баясна. Учраа мэдэхгүй бяцхан жаалууд тэр дор нь дэлгүүр орж, чихэр жимсхэн аваад мөнгөө үрж дуусгана. Гэтэл “гай газар дороос, гахай модон дотроос” гэдэгчлэн нүүрсний уурхайд ажиллаж ирсэн Дорж гэнэтхэн цомхтголд ороодхов. Дэлхийн зах зээл дэх нүүрсний үнэ уначихсан хэрэг. Хадгалсан юмгүй Дорж хэцүүхэн байдалд оржээ. Энэ цагаас гай зовлон эдний гэр бүлийг амраасангүй. Эхнэр нь дахиад хөл хүндтэй болсон ч арван сар тээсэн үрээ амьд мэнд гаргаж чадсангүй. Бага хүүгээ бурхны оронд илгээчихээд удаагүй байтал бусад хүүхэд нь сургуульд орох цаг ч боллоо. Гэтэл сургалтын төлбөр өгөх зардал байхгүй баларч сууна.

“Их цэвэрлэгээ”

Монголын Топ 20 дэлхийн хамгийн өсөлттэй индексээр шалгарсан билээ. Гэвч баярлахад эрт байна. “Хүмүүс ямар ч мэдээлэлгүйгээр хувьцаа авч байна шүү дээ” хэмээн Компанийн засаглалын хөгжлийн төвийн захирал  Ж.Үнэнбат Монголын эдийн засгийн форумын үеэр анхааруулсан юм.
Үнэхээр Монголын компаниудын хувьцааг авах сонирхолтой хөрөнгө оруулагчид нүдээ аньж байгаад мөнгөө өгөхөөс өөр аргагүй. Дараа нь юу болохыг тэнгэр л мэднэ. Яагаад гэвэл манай компаниудын ихэнх нь ил тод байдал гэдгийг ор тас мартсан. Монголын хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй 336 компаниас 33 нь л 2010 оны санхүүгийн тайлангаа ирүүлсэн бол ердөө 19 нь ногдол ашиг тараажээ.  

Мөнгөний дуу, биднийг сэрээ сэрээ...

-Тог тог...

-Хэн бэ?

-Гадаадаас ирсэн ганган хүрэмтэй хөрөнгө оруулагч байна...

Монгол гэхээр л гадаадын хөрөнгө оруулагчид хөл алдан гүйх болжээ. Нөгөө талаас гадаадын гэхээр л монголчуудын нүдэнд оч гэрэлтэх болоод удлаа. Бид гадаадаас хөрөнгө орж ирэхийг хүлээж, гаднынхан ирээд Монголын хөрөнгийн биржийг сайжруулчихна гэж найдаж сууна.  Харин монголчууд өөрсдөө хаана явна вэ? Бид өөрсдөө хөрөнгө оруулагч байж, өөрсдөө хөрөнгө босгогч байж чадахгүй гэж үү? Хэргийн учир чадахгүйдээ биш, хүсэхгүйдээ байгаа аж.

140 мянган ажлын байр уу, 21 мянган төгрөг үү?

Должин гуай гурван настай зээ хүүгийнхээ гараас хөтлөн банкны урт дараалалд зогсохдоо “Ишш, энэ хүүхдийн эх хурдхан л сургуулиа төгсөж, ажилд ороосой билээ” хэмээн санаа алдав. Тэрбээр гарын уртай юм болохоороо нэг оёдлын цех байгуулж, хувцас хийж борлуулах сонирхолтой. Гэхдээ оёдлын цахилгаан машин, бага сага бөс бараа авахад бараг хоёр сая төгрөг хэрэг болно. Ажилгүй юм болохоор зээл ч олдохгүй. Олдлоо гэхэд арилжааны банкны зээл өндөр хүүтэйгээс гадна барьцаа хөрөнгөнөөс эхлээд дааж давшгүй шалгууртай. “За тэр ч яах вэ, Хүний хөгжил сангийнхаа мөнгөөр хэдэн кг мах, гурил аваад харья даа байз. Нээрээ махны үнэ дахиад нэмэгдчихээгүй байгаа?”...

17 элемент буюу Монголд ховор биш ховор металл

Бээжин “шогтож” байна. Газрын ховор металлын экспортоо хумих бодлого барьж байгаа нь энэ гээд 20 жилийн турш хамтарсан худалдан авагчдаасаа нүүр буруулав. Өндөр технологи үйлдвэрлэгчид хэцүүдэж, хятадуудыг аргадаж нэг үзэв, сүрдүүлж нэг үзэв. Нэмэргүй. Сүүлийн үед дэлхийн анхаарлын төвд ороод буй энэ дүр зураг манай оронд аятай боломж нээж өгч байж ч магад. Дэлхийн банк Монгол Улсыг 10 тэрбум долларын газрын ховор элементийн нөөцтэй хэмээн дүгнэсэн удаатай. АНУ-ын Геологийн судалгааны газар (USGS) 2009 онд Монголыг газрын ховор металлын нөөцөөрөө Хятадын дараа буюу дэлхийд хоёрдугаарт орно хэмээн зарласан. Нэг үе Монголын нутагт нүд алдаж байснаа алга болсон Японы сонирхол сэргэж, судалгааны багаа ч ирүүлжээ. Аманд орсон шар тосыг хэлээрээ түлхээд гаргачихгүйн тулд бид газрын ховор баялгаа богино хугацаанд эдийн засгийн эргэлтэд оруулж, ард иргэдийнхээ амьдралыг дээшлүүлэхэд ашиглах нь хамгийн зөв сонголт болох биз.